De Ruit van Michaelis: De verborgen wijsheid van je lichaam tijdens de geboorte

Als moeder draag je tijdens je zwangerschap al de wijsheid van geboorte diep in je lichaam. Jouw lichaam weet instinctief hoe het ruimte moet creëren zodat jouw kindje op natuurlijke wijze geboren kan worden. Toch kennen veel vrouwen en zorgverleners niet alle details van deze fascinerende fysiologische processen. Een van de minder bekende maar uiterst belangrijke fenomenen tijdens de geboorte is de beweging van een bijzonder gebied in je rug: de ruit van Michaelis.

Wat is de ruit van Michaelis precies?

De ruit van Michaelis, soms ook de vierhoek van Michaelis genoemd, is een wigvormig gebied op de onderrug. Dit gebied omvat de drie onderste lendenwervels, het heiligbeen (sacrum), en het lange ligament dat zich uitstrekt van de schedelbasis naar het heiligbeen (Wickham & Sutton, 2002). Hoewel dit gebied normaal gesproken onopvallend is, speelt het een cruciale rol tijdens de bevalling.

Dit bijzondere gebied werd voor het eerst uitgebreid beschreven door verloskundigen Jean Sutton en Sara Wickham in 2002. Hoewel zij dit fenomeen bekend maakten, waren ervaren verloskundigen over de hele wereld zich al langer bewust van deze bijzondere lichaamsreactie tijdens geboorte. Vroedvrouwen spraken over "het openen van de rug" en herkenden het als een teken van de diepe, natuurlijke wijsheid die het vrouwelijk lichaam bezit.

De diameter van het bekken wordt tot wel 30% groter!

Wat gebeurt er met de ruit van Michaelis tijdens de geboorte?

Tijdens de tweede fase van de bevalling, wanneer het kindje daadwerkelijk geboren wordt, gebeurt er iets fascinerends. De ruit van Michaelis beweegt namelijk naar achteren. Deze beweging zorgt ervoor dat de "vleugels" van de bekkenbeenderen (de ilia) naar buiten bewegen, waardoor de diameter van het bekken aanzienlijk groter wordt (Wickham & Sutton, 2002). Wel tot zo’n 30% groter!

Je kunt dit bijzondere moment herkennen wanneer de bevallende vrouw haar armen omhoog reikt (vaak op zoek naar iets om vast te grijpen), haar hoofd naar achteren kantelt, en haar rug licht kromt. Dit fysieke teken toont aan dat het bekken zich opent om ruimte te creëren voor het kindje.

Waarom kennen we dit belangrijke fenomeen zo weinig?

In moderne geboortesettings worden veel vrouwen aangemoedigd om liggend op hun rug te bevallen. Uit recente studies blijkt dat ruim 90% van vrouwen in posities bevalt waarin het sacrum niet vrij kan bewegen (Harman, 2024). Deze zogenaamde “sacrum non-flexibele” posities beperken de natuurlijke beweging van de ruit van Michaelis. Dit kan ertoe leiden dat het geboortekanaal minder ruimte heeft, wat resulteert in langere bevallingen, meer pijn en meer medische interventies (Zhang et al., 2025).

Het bewust worden van de ruit van Michaelis en het toestaan van vrije beweging tijdens de bevalling kan daarom een groot verschil maken in hoe comfortabel, natuurlijk en voorspoedig een geboorte verloopt.

Wanneer we begrijpen hoe ons lichaam werkt, kunnen we ervoor zorgen dat meer vrouwen zich tijdens hun bevalling vrij en krachtig voelen.

Belichaamde wijsheid: jouw lichaam weet hoe het moet

De kennis van de ruit van Michaelis sluit naadloos aan bij wat ervaren vroedvrouwen al lang herkennen als belichaamde wijsheid van geboorte. Net zoals we bij een bevalling tekenen als paarse lijnen of koude voeten zien als indicaties van een natuurlijk verloop, zo is ook de beweging van de ruit van Michaelis een teken dat het lichaam precies weet wat het moet doen.

Verloskundige Ina May Gaskin benadrukt al jarenlang het belang van beweging en intuïtieve houdingen tijdens bevallingen. Haar inzichten tonen aan dat vrouwen instinctief houdingen kiezen die optimale ruimte creëren voor hun baby’s (Gaskin, 2003). De ruit van Michaelis is hiervan een prachtig voorbeeld: jouw lichaam, mits vrij om te bewegen, doet precies wat nodig is voor een soepele geboorte.

Wat kun jij doen om deze wijsheid te ondersteunen?

Als zwangere vrouw of als zorgverlener kun je veel doen om het natuurlijke geboorteproces te faciliteren:

• Vrijheid van beweging:

  Geef jezelf (of als zorgverlener: geef je cliënt) de ruimte om vrij te bewegen. Rechtopstaande, gehurkte, of voorovergebogen houdingen zijn ideaal om de beweging van de ruit van Michaelis te ondersteunen.
  

• Kennis en vertrouwen:

  Informeer jezelf over natuurlijke geboorteprocessen. Vertrouw erop dat jouw lichaam wijs is en dat het instinctief doet wat nodig is.
  

• Comfort en ondersteuning:

  Zorg ervoor dat je tijdens je bevalling in een omgeving bent die jou ondersteunt in het maken van instinctieve keuzes. Een veilige omgeving en zorgverleners die jouw keuzes respecteren maken een wereld van verschil.

Bewustzijn creëert betere geboortes

Door bewustzijn te verspreiden over de ruit van Michaelis kunnen we vrouwen helpen weer in contact te komen met hun oeroude, belichaamde wijsheid. Wanneer we begrijpen hoe ons lichaam werkt, kunnen we ervoor zorgen dat meer vrouwen zich tijdens hun bevalling vrij en krachtig voelen. Daarmee ondersteunen we niet alleen natuurlijker, maar ook fijnere en krachtigere geboortes.

Jouw lichaam bezit ongelooflijke wijsheid — vertrouw op jouw kracht.

Liefs,

Leaf

Wetenschappelijke referenties

• Gaskin, I. M. (2003). Ina May's Guide to Childbirth. Bantam Books.

• Harman, T. (2024, February 12). New study: Over 90% of women gave birth in sacrum non-flexible positions. Medium. Retrieved from https://toni-harman.medium.com/new-study-over-90-of-women-gave-birth-in-sacrum-non-flexible-positions-d3b96785f67d

• Wickham, S., & Sutton, J. (2002). The rhombus of Michaelis. Practising Midwife, 5(8), 22-25. Retrieved from https://www.sarawickham.com/articles-2/the-rhombus-of-michaelis/

• Zhang, L., Yue, R., Xiao, F., Wang, F., & Zhang, Z. (2025). The effects of dance on maternal childbirth: A systematic review and meta-analysis. BMC Pregnancy and Childbirth, 25(1), Article 20. https://doi.org/10.1186/s12884-025-02321-y