De craniale zenuwen en baby’s spijsvertering: Waarom emotionele veiligheid en zachte aanraking essentieel zijn

Als moeder voel je het vaak al aan: je baby huilt, beweegt onrustig, heeft moeite met ontlasting of reflux. De gebruikelijke oplossingen lijken niet altijd voldoende. Wat als spijsverteringsproblemen bij je kindje dieper gaan dan voeding alleen? Wat als we het zenuwstelsel van je baby eens vanuit een andere hoek bekijken? In deze blog nemen we een zachte, holistische kijk op de verbinding tussen craniale zenuwen, emoties en de spijsvertering van je baby.

De verborgen link tussen emoties, beweging en spijsvertering

John Ohm (2023) benadrukt dat craniale zenuwen, zoals de nervus accessorius (de accessoire zenuw), niet alleen verantwoordelijk zijn voor beweging en houding van hoofd en nek, maar ook diep verbonden zijn met emotionele reacties. Wanneer een baby zich emotioneel onveilig voelt en daardoor beperkt is in het bewegen van zijn hoofd of nek, kan dit onmiddellijk de accessoire zenuw activeren. Dit veroorzaakt spanning in nek- en rugspieren en kan tegelijk leiden tot vermindering van darmbeweging (peristaltiek). Concreet betekent dit dat je kindje moeilijker ontlasting kwijt kan, of reflux ontwikkelt, puur vanwege emotionele spanning en fysieke ongemakken.

Waarom gebeurt dit?

Embryologisch gezien zijn bepaalde zenuwen nauw met elkaar verbonden. De accessoire zenuw (11e craniale zenuw), die de nek- en schouderspieren aanstuurt, is neurologisch verbonden met de nervus vagus (10e craniale zenuw). De nervus vagus reguleert onder andere spijsvertering, ademhaling en hartslag (Berthoud & Neuhuber, 2019).

Emotionele stress of lichamelijk ongemak in het nek- en schoudergebied bij baby's kan bijvoorbeeld optreden na geboortecomplicaties zoals:

• Langdurige of moeilijke bevalling, bijvoorbeeld bij langdurig persen of wanneer schoudertjes vast komen te zitten.

• Gebruik van hulpmiddelen tijdens de bevalling, zoals vacuümpomp of tangverlossing.

• Geforceerde houdingen tijdens de geboorte, waarbij druk ontstaat op nek en schouders.

• Spoedkeizersnede, waarbij plotselinge veranderingen en spanning kunnen optreden.

• Navelstrengcomplicaties, zoals een strakke omstrengeling rond de nek.

Deze ervaringen kunnen spanning achterlaten in het nek- en schoudergebied van de baby, wat indirect leidt tot problemen zoals constipatie of reflux, doordat de nervus vagus en daarmee de spijsvertering beïnvloed wordt via het parasympathische zenuwstelsel.

Mijn persoonlijke ervaring

Mijn oudste kindje werd geboren als sterrenkijker, wat betekent dat hij met zijn gezichtje naar boven lag tijdens de geboorte. Dit zorgde voor veel spanning op zijn schedel, nek en schouders. Later bleek hij een huilbaby te zijn met ernstige refluxklachten. De spanning die hij bij de geboorte had ervaren, had duidelijk een effect op zijn spijsvertering. Dit besef bracht me tot het inzicht hoe cruciaal zachte aanraking en therapeutische ondersteuning zijn om fysieke en emotionele spanning bij baby’s te verminderen.

De nervus vagus en jouw baby

De nervus vagus speelt een cruciale rol in het parasympathische zenuwstelsel. Dit deel van het zenuwstelsel helpt je baby te ontspannen, voeding te verteren en natuurlijke darmbewegingen te stimuleren (Furness, 2012). Wanneer je baby gestrest of emotioneel gespannen is, schakelt het lichaam over naar een staat van paraatheid (sympathische reactie), waardoor natuurlijke vertering en ontspanning verstoord raken.

De kracht van zachte aanraking en veilige emotionele ruimte

Onderzoek toont aan dat zachte aanraking en het creëren van emotionele veiligheid essentieel zijn om de nervus vagus te activeren en daarmee een gezonde spijsvertering te ondersteunen (Field, 2019). Dit geldt zeker voor baby's. Chiropractische zorg, osteopathie, craniosacrale therapie en zachte massages kunnen baby's helpen bij het vrijmaken van spanning in het nek- en schoudergebied. Dit ondersteunt niet alleen een betere mobiliteit, maar helpt ook het zenuwstelsel om terug te keren naar een natuurlijke staat van ontspanning en evenwicht.

Praktische tips voor ouders:

• Zachte aanraking en massage: Regelmatige babymassage kalmeert de nervus vagus en stimuleert gezonde darmbeweging (Field, 2019).

• Baby-dragende houdingen: Je baby dragen op een manier waarbij hoofd en nek vrij kunnen bewegen, ondersteunt emotionele veiligheid en ontspanning.

• Baby-yoga en chiropractie: Gerichte, zachte oefeningen en chiropractische aanpassingen van hoofd en nek kunnen spanning verminderen en darmfunctie verbeteren (Miller et al., 2012).

  
  

Wanneer zoek je professionele hulp?

Als je merkt dat je baby vaak constipatie, reflux of andere spijsverteringsproblemen heeft, kan het nuttig zijn om naast je huisarts ook een gespecialiseerde kinderchiropractor of osteopaat te raadplegen. Zij kijken naar het totaalbeeld van je baby’s welzijn, waarbij het zenuwstelsel, emoties en lichamelijke gezondheid holistisch worden benaderd.

Moederlijke intuïtie is goud waard

Vertrouw je gevoel als moeder. Je merkt vaak intuïtief wanneer je kindje emotioneel of lichamelijk onrustig is. Het begrijpen van de verbinding tussen craniale zenuwen, emoties en spijsvertering kan je helpen je baby gerichter en met meer vertrouwen te ondersteunen. Jij kent jouw kindje immers het beste.

Een holistische aanpak voor jouw baby’s welzijn

Door bewust te worden van deze diepe verbinding tussen zenuwstelsel, emoties en lichamelijke processen, openen we nieuwe mogelijkheden voor zachte en effectieve oplossingen. Een babyvriendelijke en holistische aanpak stimuleert niet alleen een gezondere spijsvertering, maar ook het algehele welzijn van je kindje.

Wees lief voor jezelf, luister naar je moederinstinct, en vertrouw erop dat jij alles in huis hebt om je kindje te begeleiden naar emotionele en fysieke balans.

Liefs,

Leaf

Referenties:

• Berthoud, H. R., & Neuhuber, W. L. (2019). Functional and chemical anatomy of the afferent vagal system. Autonomic Neuroscience, 85(1-3), 1-17. https://doi.org/10.1016/s1566-0702(00)00215-0

• Field, T. (2019). Pediatric massage therapy research: A narrative review. Children, 6(6), 78. https://doi.org/10.3390/children6060078

• Furness, J. B. (2012). The enteric nervous system and neurogastroenterology. Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology, 9(5), 286-294. https://doi.org/10.1038/nrgastro.2012.32

• Miller, J. E., Benfield, K., & Adcock, C. (2012). Effectiveness of chiropractic manual therapy on infant colic: A pragmatic single-blind, randomized controlled trial. Journal of Manipulative and Physiological Therapeutics, 35(8), 600-607. https://doi.org/10.1016/j.jmpt.2012.09.010

• Ohm, J. (2023). The cranial nerves and infant digestion: A new lens for understanding constipation. Pathways to Family Wellness Magazine. Geraadpleegd via https://pathwaystofamilywellness.org