Het menselijk leven is een prachtige symfonie van ervaringen, beginnend bij de allereerste noten in de prenatale en perinatale periodes. Deze vroege ervaringen, hoe subtiel ook, resoneren door de tijd en vormen de melodie van onze individuele groei en ontwikkeling. In deze blog duiken we dieper in de langetermijneffecten van deze prenatale en perinatale ervaringen, met een bijzondere focus op gehechtheid, het voorkomen van antisociaal gedrag, zelfzorg en Trauma Informed Care.
We verkennen hoe veilige gehechtheid in de vroege levensfase de basis legt voor emotionele stabiliteit en sociale competentie. We zullen de rol van positieve prenatale en perinatale ervaringen onderzoeken in het voorkomen van antisociaal gedrag en het bevorderen van een gezonde samenleving. Zelfzorg komt ook aan bod, als een essentieel aspect van persoonlijke ontwikkeling dat zijn wortels vindt in onze vroegste ervaringen.
Tot slot zullen we de krachtige benadering van Trauma Informed Care onder de loep nemen, die het belang erkent van het behandelen van trauma's uit het verleden om veerkracht en herstel in de toekomst te bevorderen. Dus ga met ons mee op deze ontdekkingsreis, terwijl we het belangrijkste deel van onze levensreis ontleden - het begin.
Vroege interventies en ondersteunende omgevingen kunnen cognitieve vaardigheden, emotionele intelligentie, veerkracht en algeheel welzijn verbeteren.
Gehechtheidsrelaties
In zijn boek 'Build Babies Not Jails', benadrukt de Canadese psychiater Thomas R. Verny het cruciale belang van vroege kinderinvesteringen als strategie om toekomstige criminaliteit te voorkomen. Verny pleit voor het creëren van een positieve omgeving en het bieden van adequate zorg aan kinderen om de ontwikkeling van criminele neigingen te vermijden. Hij onderstreept daarnaast het belang van het kanaliseren van middelen naar sociale programma's die gericht zijn op achtergestelde gezinnen. Dit omvat ouderlijke educatie en ondersteuning, toegang tot hoogwaardige gezondheidszorg en vroegschoolse educatie.
Verny's centrale boodschap aan zijn lezers is dat de creatie van een samenleving gekenmerkt door lage criminaliteitscijfers en sterke onderlinge steun, afhankelijk is van het verbeteren van vroege levenservaringen. (Verny, 2011)
Bovendien benadrukt de prenatale en perinatale psychologie het belang van de band tussen ouders of verzorgers en hun kinderen. Het wordt algemeen erkend dat een veilige hechting tussen kind en verzorger een vitale rol speelt bij het bevorderen van emotioneel welzijn, zelfvertrouwen, empathie, veerkracht, academisch succes en andere gebieden die belangrijk zijn voor een optimaal functioneren in het leven. Het opbouwen van deze sterke gehechtheid begint tijdens de zwangerschap wanneer een moeder een diepe band vormt met haar zich ontwikkelende baby door middel van positieve gedachten en emoties ten opzichte van haar kind.
Volgens de gehechtheidstheorie, voorgesteld door psychiater en psychoanalyticus John Bowlby, bevorderen veilige gehechtheidsrelaties met primaire verzorgers het emotionele welzijn en de sociale competentie. Daarentegen kunnen baby's die inconsistente of niet-responsieve zorg ervaren moeite hebben om veilige hechtingen te vormen, wat leidt tot problemen met emotieregulatie en interpersoonlijke relaties als ze ouder worden. (Bowlby, 1969)
In het artikel "Investeren in menselijk potentieel vanaf het begin van het leven: Key to Maximizing Human Capital" van Wendy Anne McCarty en Marti Glenn, wordt de gehechtheidstheorie uitgelegd als een raamwerk voor het begrijpen van het belang van vroege levenservaringen in het vormgeven van iemands emotionele ontwikkeling, cognitieve vaardigheden en sociaal functioneren. De auteurs benadrukken dat een veilige hechting tijdens de baby- en kindertijd levenslang welzijn bevordert en een vitale factor is in het maximaliseren van menselijk kapitaal. Ze benadrukken het belang van koesterende relaties tussen verzorger en kind voor een optimale ontwikkeling van de hersenen, emotionele veerkracht en algehele geestelijke gezondheid.
Het artikel benadrukt het belang van verzorgende en responsieve relaties in de eerste jaren. Positieve interacties en veilige hechtingen met verzorgers dragen bij aan een gezonde ontwikkeling van de hersenen, emotionele regulatie en de vorming van sociale banden.
De auteurs benadrukken dat investeren in menselijk potentieel vanaf het begin van het leven langetermijngevolgen heeft voor het maximaliseren van menselijk kapitaal. Vroege interventies en ondersteunende omgevingen kunnen cognitieve vaardigheden, emotionele intelligentie, veerkracht en algeheel welzijn verbeteren, wat leidt tot betere educatieve en economische resultaten later in het leven.
McCarty en Glenn roepen op tot beleidsveranderingen en investeringen in onderwijs voor jonge kinderen, gezondheidszorg en programma's voor ouderondersteuning. Door prioriteit te geven aan vroegtijdige interventies en middelen voor gezinnen beschikbaar te stellen, kunnen samenlevingen een optimale ontwikkeling stimuleren en het volledige potentieel van individuen ontsluiten, wat uiteindelijk ten goede komt aan gemeenschappen en economieën. (McCarty & Glen, 2008)
Holistische benadering
McCarty en Glenn pleiten ook voor een holistische benadering die de onderlinge verbondenheid van fysieke, mentale, emotionele en sociale aspecten van de menselijke ontwikkeling erkent. Ze benadrukken de behoefte aan alomvattende ondersteuningssystemen die tegemoet komen aan de uiteenlopende behoeften van individuen gedurende hun hele leven.
Verbinding en het samen creëren van een veilige en warme ruimte waarin een baby zich kan ontwikkelen en geboren kan worden, is de basis voor het creëren van een betere wereld waarin het goede in de mensheid naar boven kan komen. Om dat te doen is het niet genoeg om je op 1 gebied te richten. Er is behoefte aan een holistische benadering zoals McCarty & Glen (2008) aangeven. Een holistische benadering is belangrijk op verschillende gebieden:
Het integreren van fysieke en mentale gezondheid: Een holistische benadering erkent de onderlinge samenhang tussen lichamelijke en geestelijke gezondheid. Het gaat erom zowel het fysieke als het psychische welzijn aan te pakken om een optimale ontwikkeling te ondersteunen. Bijvoorbeeld het bieden van uitgebreide gezondheidszorg die preventieve zorg, vroegtijdige interventie voor ontwikkelingsachterstanden en geestelijke gezondheidszorg voor kinderen en gezinnen omvat.
Nadruk op sociaal-emotionele ontwikkeling: Holistische benaderingen geven prioriteit aan sociaal-emotionele ontwikkeling naast cognitieve ontwikkeling. Dit omvat het bevorderen van veilige hechtingen, emotionele regulatievaardigheden, empathie en positieve sociale interacties. Programma's die sociaal-emotioneel leren op scholen bevorderen, oudereducatie over het verzorgen van relaties en ondersteuningsnetwerken in de gemeenschap dragen bij aan holistische ontwikkeling.
Rekening houden met culturele en contextuele factoren: Holistische benaderingen houden rekening met de diverse culturele en contextuele factoren die de menselijke ontwikkeling beïnvloeden. Het erkennen en respecteren van culturele gebruiken, waarden en overtuigingen zorgt ervoor dat interventies en ondersteuningssystemen worden afgestemd op de specifieke behoeften en context van individuen en gemeenschappen.
Ondersteunen van familiesystemen: Holistische benaderingen erkennen het belang van het familiesysteem in de ontwikkeling van een persoon. Het bieden van uitgebreide ondersteuning aan gezinnen, zoals toegang tot onderwijs voor ouders, betaalbare kinderopvang en beleid om werk en privé in balans te houden, stelt ouders in staat een verzorgende omgeving te creëren die holistische ontwikkeling bevordert.
Levensbreed perspectief: Holistische benaderingen gaan verder dan de vroege kinderjaren en erkennen het belang van levenslange ontwikkeling. Ze benadrukken de behoefte aan voortdurende ondersteuning en mogelijkheden voor groei gedurende het hele leven. Dit kan initiatieven omvatten zoals volwassen onderwijsprogramma's, ondersteuning bij loopbaanontwikkeling en geestelijke gezondheidszorg voor mensen van alle leeftijden.
Samenwerking en multidisciplinaire aanpak: Holistische benaderingen impliceren samenwerking tussen verschillende professionals en disciplines. Het brengt opvoeders, zorgverleners, specialisten in geestelijke gezondheid, maatschappelijk werkers en beleidsmakers samen om geïntegreerde ondersteuningssystemen te creëren. Samenwerking zorgt ervoor dat mensen uitgebreide zorg en ondersteuning krijgen op verschillende gebieden van hun ontwikkeling.
Door deze holistische benaderingen toe te passen, kunnen samenlevingen omgevingen creëren die de veelzijdige ontwikkeling van individuen vanaf het begin van hun leven ondersteunen, wat leidt tot het maximaliseren van menselijk potentieel en het cultiveren van bloeiende gemeenschappen. (McCarty & Glen, 2008)
Een holistische benadering is ook te vinden in het boek "The Whole-Brain Child: 12 Revolutionary Strategies to Nurture Your Child's Developing Mind" van Daniel J. Siegel en Tina Payne Bryson. Dit boek onderzoekt de integratie van neurowetenschappen en hechtingstheorieën om de holistische ontwikkeling van de hersenen van kinderen te bevorderen. Het biedt praktische strategieën voor ouders en verzorgers om emotionele en cognitieve groei te ondersteunen:
Verbinden en heroriënteren: Deze strategie benadrukt het belang van emotioneel contact met het kind voordat je het gedrag heroriënteert. Door de gevoelens van het kind te erkennen en zich in te leven, kunnen verzorgers hen helpen hun emoties te reguleren en hen vervolgens begeleiden naar passender gedrag.
Benoem het om het te temmen: Deze strategie moedigt zorgverleners aan om kinderen te helpen emotioneel bewustzijn en emotionele regulatie te ontwikkelen door hun emoties te benoemen. Door hun gevoelens te benoemen en te valideren, kunnen kinderen hun emoties beter begrijpen en beheersen.
Betrekken, niet woedend maken: Deze strategie benadrukt het belang van betrokkenheid bij de emoties van een kind tijdens momenten van verdriet of conflict. In plaats van te reageren met boosheid of straf, worden zorgverleners aangemoedigd om kalm te blijven, naar het kind te luisteren en zich in te leven in zijn of haar perspectief. Deze aanpak bevordert emotionele verbinding en probleemoplossing.
Gebruik het of raak het kwijt: Deze strategie richt zich op het concept van neuroplasticiteit en het belang van herhaald oefenen voor leren en de ontwikkeling van de hersenen. Zorgverleners worden aangemoedigd om kinderen de kans te geven deel te nemen aan activiteiten die hun denken, probleemoplossend vermogen en creativiteit uitdagen om de neurale verbindingen te versterken.
Het bovenliggende brein activeren: Het boek legt de nadruk op de ontwikkeling van de prefrontale cortex, dat verantwoordelijk is voor executieve functies zoals besluitvorming, zelfcontrole en probleemoplossing. Zorgverleners worden aangemoedigd om kinderen te betrekken bij activiteiten die de ontwikkeling van deze vaardigheden ondersteunen, zoals plannen, nadenken en doelen stellen.
Verbinden door conflicten: Deze strategie benadrukt het zien van conflicten en uitdagingen als kansen voor verbinding en groei. Zorgverleners worden aangemoedigd om kinderen door conflicten heen te leiden, hen te helpen verschillende perspectieven te begrijpen, empathie te oefenen en samenwerkende oplossingen te vinden.
SIFT: Dit acroniem staat voor Sensations (sensaties), Images (beelden), Feelings (gevoelens) en Thoughts (gedachten). De SIFT-strategie moedigt zorgverleners aan om kinderen te helpen zelfbewustzijn te ontwikkelen door hun interne ervaringen te onderzoeken. Door kinderen te helpen hun gewaarwordingen, beelden, gevoelens en gedachten op te merken en te begrijpen, kunnen zorgverleners hun emotionele en cognitieve groei ondersteunen.
(Siegel & Bryson, 2011)
Dit zijn slechts een paar voorbeelden van de praktische strategieën die in "The Whole-Brain Child" worden besproken. Het boek geeft verdere richtlijnen en uitleg voor het implementeren van deze strategieën om de holistische ontwikkeling van de hersenen te bevorderen en het emotionele welzijn van kinderen te ondersteunen.
Trauma Informed Care (TIC) / Trauma Geïnformeerde Zorg
De prenatale en perinatale psychologie biedt ook richtlijnen voor zorgverleners die helpen bij het geboorteproces, en benadrukt het belang van het bieden van een comfortabelere en meer ondersteunende omgeving voor de bevalling. Deze benadering is gericht op het verminderen van stress bij zowel de baby als de moeder, waardoor de overgang van de pasgeborene naar de wereld soepeler verloopt.
Ik ben van mening dat het bewustzijn van professionals in de gezondheidszorg erg belangrijk is wanneer ze moeders en baby's bijstaan. Dat brengt me bij Trauma Informed Care (TIC).
Vervoort-Schel et al. (2022) leggen in hun onderzoek uit dat Trauma Informed Care (TIC) een benadering is die door organisaties en professionals wordt gebruikt om de gevolgen van trauma beter te begrijpen, te herkennen en erop te reageren. Het gaat om het creëren van veilige en ondersteunende omgevingen die prioriteit geven aan de behoeften van individuen die een trauma hebben ervaren, evenals het opbouwen van vertrouwen en verstandhouding. TIC is in Amerika ontstaan vanuit het besef dat veel mensen die hulp zoeken voor psychische en sociale problemen, diepgaande (jeugdervaringen) hebben. Deze benadering erkent de wijdverspreide impact van trauma op het welzijn van individuen en probeert hen te empoweren door empathische communicatie, samenwerking en responsiviteit.
TIC is erop gericht om de kans op her-traumatisering te verkleinen, veerkracht te vergroten en genezing te bevorderen bij mensen die getroffen zijn door traumatische gebeurtenissen uit het verleden. Deze traumatische gebeurtenissen uit het verleden worden samengevat door 10 ACE's (Adverse Childhood Experiences).
10 ACE's (Adverse Childhood Experiences)
ACE's verwijzen naar een onderzoek uitgevoerd door de Centers for Disease Control and Prevention (CDC) en Kaiser Permanente. Het onderzoek identificeerde tien categorieën traumatische ervaringen die mensen in hun jeugd kunnen hebben meegemaakt. Deze 10 ACE’s zijn:
Fysieke mishandeling: De ervaring van fysieke schade of letsel toegebracht door een ouder of verzorger.
Seksueel misbruik: Betrokkenheid bij een seksuele activiteit zonder begrip of toestemming, vaak gepleegd door een volwassene of oudere persoon.
Emotioneel misbruik: Herhaalde patronen van kleineren, belachelijk maken of beschamen van een kind, wat leidt tot emotionele of psychologische schade.
Fysieke verwaarlozing: Het falen van een ouder of verzorger om te voldoen aan de basisbehoeften van een kind op het gebied van voedsel, kleding, onderdak, hygiëne en medische zorg.
Emotionele verwaarlozing: Het falen van een ouder of verzorger om de nodige emotionele steun, liefde en genegenheid te bieden die nodig zijn voor een gezonde ontwikkeling van een kind.
Drugsmisbruik in het huishouden: De aanwezigheid van personen in het huishouden die worstelen met alcohol- of drugsverslaving.
Geestesziekte in het huishouden: Samenwonen met een familielid of verzorger met psychische problemen zoals depressie, bipolaire stoornis, schizofrenie of andere aandoeningen.
Ouderlijke scheiding of echtscheiding: De scheiding of echtscheiding van ouders of verzorgers, wat emotioneel verontrustend kan zijn voor een kind.
Opgesloten gezinslid: Samenwonen met een gezinslid dat in de gevangenis zit, wat kan leiden tot verstoringen in het gezinsleven en het ondersteuningssysteem van het kind.
Getuige zijn van huiselijk geweld: Blootstelling aan geweld tussen volwassenen, zoals getuige zijn van fysiek of emotioneel misbruik tussen ouders of verzorgers.
Deze 10 ACE's omvatten misschien niet alle traumatische ervaringen die mensen kunnen meemaken. Toch benadrukken ze enkele van de veel voorkomende vormen van tegenspoed die blijvende effecten kunnen hebben op iemands fysieke en mentale welzijn.
De eerste beschikbare onderzoeksresultaten in de zorgverlening laten zien dat de introductie van TIC leidt tot een afname van gedragsproblemen, psychische klachten en PTSS-symptomen. Ook zijn hulpvragers meer tevreden over de geboden hulp. Zowel de zwaarte van de behandelingen als de behandeltijden nemen af en er is een betere samenwerking met alle betrokkenen, zoals de familie van het individu. TIC resulteert ook in een groter gevoel van veiligheid voor alle betrokkenen en minder gewelddadige incidenten.
(Vervoort-Schel et al., 2022)
TIC wordt meestal gebruikt door organisaties die met kinderen, volwassenen en ouderen werken:Â Geestelijke gezondheidszorg en counseling, ziekenhuizen, klinieken, eerstelijnsgezondheidszorg, centra voor verslavingszorg, scholen en onderwijsinstellingen, sociale diensten en instanties voor kinderwelzijn, justitie, waaronder gevangenissen, jeugdgevangenissen en reclasseringsdiensten.
Ik ben van mening dat TIC ook geïmplementeerd zou moeten worden in organisaties en professionals die zwangere vrouwen en het geboorteproces begeleiden. Op die manier worden vroege traumatische ervaringen voor baby en moeder geminimaliseerd.
Conclusie
In de complexe reis van menselijke groei en ontwikkeling spelen prenatale en perinatale ervaringen een cruciale rol. Ze vormen de pijlers waarop individuen hun leven bouwen. Een veilige gehechtheid in deze vroege stadia bevordert emotionele stabiliteit en sociale competentie.
Het voorkomen van antisociaal gedrag is een ander belangrijk aspect dat voortvloeit uit positieve prenatale en perinatale ervaringen. Door te investeren in de vroege kinderjaren, bevorderen we veilige omgevingen die de kiemen van misdaad en geweld ontwortelen nog voordat ze de kans krijgen om te ontkiemen.
Trauma Informed Care (TIC) komt ook naar voren als een vitale aanpak in het vroege leven. TIC erkent de diepgaande effecten van trauma en streeft ernaar om zorgverleners uit te rusten met het bewustzijn en de vaardigheden om effectieve ondersteuning te bieden aan degenen die getroffen zijn. Het is een investering in empathie, begrip en heling die verder gaat dan de muren van instellingen en ten goede komt aan de samenleving als geheel.
De langetermijneffecten van prenatale en perinatale ervaringen zijn niet alleen zichtbaar in individuen, maar ook in de gemeenschappen die ze vormen. Door te investeren in deze cruciale vroege levensfasen, investeren we in een toekomst van welzijn, veerkracht en positieve sociale verandering. We erkennen de waarde van elk individu en de onuitwisbare impact van hun eerste ervaringen, en we zetten ons in voor een wereld waarin elke persoon de kans krijgt om te floreren.
Liefs,
Lieve (Leaf)
Â
Referenties
Verny, T (2011). Build Babies Not Jails. Journal of Prenatal and Perinatal Psychology and Health 26(1)
Bowlby, J. (1969). Attachment and loss, Volume 1: Attachment. New York: Basic Books.
McCarty, W.A., & Glenn, M. (2008). Investing in Human Potential From the Beginning of Life: Key to Maximizing Human Capital. Journal of Prenatal and Perinatal Psychology and Health 23(2)
Siegel, D. & Bryson, T. (2011). The Whole-Brain Child: 12 Revolutionary Strategies to Nurture Your Child's Developing Mind. New York: Random House, Inc.
Vervoort-Schel, J., Pellemans-van Rooijen, R., Kooijmans, R., & Moonen, X (2022). Waarom trauma informed care als organisatiebreed raamwerk voor trauma-sensitieve zorg? LVB Onderzoek & Praktijk, jaargang 20, nummer 1
Comments